Dr. Muhsin Abay
İSTANBUL - 2000
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ
1. BÖLÜM: ZAMAN KAVRAMI
1. Giriş
2. Zamanın Keşfi: Güneş Zamanı
3. Biyolojik Zaman
4. Derûnî Zaman
5. Zaman Katsayısı
6. Zaman Hakkında Tarifler ve Yorumlar
7. Zamanda Kaybolan İnsan
8. Gelecek Korkusu
9. Geleceğe Yönelik Mutluluk: Umut
10. İslâmiyet ve Zaman
11. Zamanın Bedeli
12. Mücerretten Günlük Hayata
13. Zaman bir çatışma ve gerilim zemini midir?
14. Zamanın Farkına Varanlar, Varamayanlar
15. On Yıl Önce, On Yıl Sonra
16. İş dünyası ve Zaman
17. Ülkeler ve Zaman
18. Zamanı Değerlendirmek üzerine yazılar
19. Birkaç örnek / Bu Filmi Gördünüz mü?
20. Ankara'dan kesitler
21. Ülkemizin Gündeminden
22. Zamanı Yanlış Kullanmanın Belirtileri
2. BÖLÜM: ZAMAN NE İÇİN?
23. Ömür geçip gidiyor
24. Geçmiş, Bugün, Gelecek
25. Günlük Tutar mısınız?
26. İşkolik birisi miyiz?
27. Para, Eğlence, Bilim, Rütbe?
28. Peki Ne İstiyoruz?
29. Denge şartı: Minimum Yasası
30. Fizikî ve Biyolojik İhtiyaçlar
31. Ailevî İhtiyaçlar
32. Toplumsal İhtiyaçlar
33. Mânevî, Rûhî İhtiyaçlar
34. Meslek İhtiyacı, İşler ve Projeler
35. Eğitim, Tefekkür ve Gelişme
36. Küresel Etkinlik Standartları
37. Çok Değil, Akıllıca Çalışmalı
38. Bilgi Çağı ve Zaman İhtiyacı
39. Akılsız Başın Cezasını Ayak Çeker
40. Kendini Yönetir Olmak
41. Ömrümüzün İkinci Yarısı
42. Zaman Kullanış Tarzımız Bizi Ele Verir!
43. Değişim Kaçınılmaz, o bir zarûrettir
44. Hayat Ağacım
3. BÖLÜM: ÖNEMLİ İŞLERE ÖNCELİK
45. Kıymet Hükümleri
46. Gökdelenler Arasında İmtihan
47. Değerlerimiz Önceliklerimizdir
48. Kişisel Değerler
49. Önem ve Âciliyet
50. Tehdit Etmiyorsa İlgilenme, Sıkıştırmıyorsa Aldırma
51. Doğru Odaklan, Kontrolü Ele Al
52. Kriz
53. Gaflet
54. Denge ve Başarı
55. Ivır Zıvır
56. Hayattaki Hedeflerim(Kişisel)
57. Kuruluş(Şirket)Hedefleri
58. Mesleğimizde ve İşimizde Öncelikler
59. Hedef Belirlemek
60. Pareto Analizi
61. Öncelikler Sisteminin Beş Faydası
62. Önceliklerin Yer Değiştirmesi
63. Öncelikler Yoksa Anarşi Vardır!
4. BÖLÜM : ZAMAN KÜTÜĞÜ
64. Kendimle Yüzleşme
65. Bugün Ne Yaptım?
66. Yüzleşme önce yürek, sonra disiplin ister!
67. Ayrıntılı Günlük Kayıt Cetveli
68. Ne Kadar Çok Çalışmışım!
69. Bunları Yapmasam Ne Olurdu?
70. Harman Büyük Dâne Yok
71. Devredilebilir İşler
72. Uzun Vâdeli Düşünebiliyor muyuz?
73. Yöneticilerin Çoğu Burnunun Ucunu Görüyor!
74. Geniş Bakış
75. Sessizlik Zamanı ve Plânlama
76. Hedefe Koşmalı, Korkmamalı, Sebat Etmeli
77. Kaç Kemirici İle Başetmeye Çalışıyoruz?
78. Danışmanlar Ne İşe Yarar?
5. BÖLÜM: BİR KONUYA HAZIRLANMAK
79. Bilgimiz, İmkânlarımız, Zamanınız Sınırlıdır
80. Erken Çıkan Yol Alırsa
81. Yanlış Hesap da Bağdat'tan Döner
82. İşin târifi ve çerçevesinin çizilmesi
83. Hastalık mı? Belirti mi?
84. İstek var mı? İmkânlar Yeterli mi?
85. Hayır Demeyi Bilmek
86. Bilgi derlenmesi, analizi ve yorumlanması
87. Karar, Koordinasyon ve Kontrol
88. Uygulama Yelpazesi
89. Haberleşmenin Önemi.
6. BÖLÜM: YETKİ DEVRİ
90. Tekten Çoğa, Benden Bize Geçiş
91. Emir Eri mi? Kaptanlık mı?
92. Yaptığız Değil, Yaptırdığınız Önemli
93. Kafanızın İçinde Ne Var?
94. Teflon Yönetim ve Sincaplardan Korunmak
95. Âmirler, Patronlar Nasıl Sabote Edilir?
96. Aşırı Yüklenmeye Çözüm: Kalb Krizi
97. Yetki Devri Nedir, Ne Değildir?
98. Yetki Devri Niçin Gereklidir?
99. Yetki Devrinden Neden Kaçılır?
100. Sorumluluğun(görevin) Devredilmesi
101. Yetkinin(Karar ve Uygulama) Devredilmesi,
102. İmkânların Devredilmesi
103. Devredilebilir ve Devredilemez Görevler
104. İyi Bildiklerinizi Devrediniz
105. Yetki Devri Nereye Kadar?
106. Denetim Nereye Kadar?
107. Bilgi Akışı ve Yetki Devri
108. Hatâ Payı
109. Yetki Devrini Kim, Hangi Şartlarda Yapmalı?
110. Herkese yetki devri yapılabilir mi?
111. Yetki Alanın İlişki Sorumluluğu Vardır
7. BÖLÜM : KARAR VERMEK
112. Her Ân Karar Veriyoruz
113. Geniş Bak, Doğru Yönel, Kendine Ait Kararı Al
114. Karar nedir?
115. Bâzı Yanlışlar
116. Karar Vermeden Önceki Sekiz Soru
117. Karar Alma Sürecinde Köklü Değişiklik
118. Muhakemeye Dayalı Karar Alma
119. Verilere Bakarak Karar Alma
120. Bilimsel Karar Alma
8. BÖLÜM: İŞ HAYATIMIZ İÇİN PRATİK BİLGİLER
121. Güne Doğru Başlamalı
122. Önem Hattında Yürümeli
123. İşi Sürüncemede Bırakmamalı
124. Kişisel Bütünlüğü Korumalı
125. Tükenme Noktasına Gelmemeli
126. Aşırı Yükten Kaçınmalı,
127. İyi Bir Sekreter ile Çalışmalı
128. Kadro Şişkinliğine Dikkat Etmeli
129. Telefonları Doğru Kullanmalı
130. Ziyaret ve Randevuları Verimli Kılmalı
131. Toplantıları İyi Değerlendirmeli
132. Doğru Bilgi Akışını Sağlamalı
133. Yazışmalarda Neleri Gözetmeli?
134. Her Kâğıdı Okumaya Çalışmamalı,
135. Büro Düzenini Gözden Geçirmeli
136. Seyahatlerde Zaman Kaybını Azaltmalı
137. Gezinti Yapıp, Dinlenmeli, Sağlıklı Olmalı,
138. Bölük pörçük Zaman Dilimlerini Birleştirmeli
139. Morali Yüksek Tutmalı
140. Zaman ve Kalite
SON SÖZ
FAYDALANILAN KAYNAKLAR
ÖNSÖZ
Tenhaları arayan ve az hareketli hayâtı seven bir mizaca sahip olmakla berâber, Cenâb-ı Hakk'ın takdîri olarak, farklı meslek ve meşrepten insanlarla, hareketli ve hep değişen şartlarda otuz yıldır çalıştım. Üniversitede, sanâyici ve işadamları arasında, mahallî idârelerde, özel sektörde, yabancılarla çok değişik iş tecrübelerim oldu.
Yeni işlere, farklı sosyal şartlara, çok hareketli ortamlara intibak edebilmek ve insanlarla yeni ilişkilerde muvaffak olabilmek için bâzen zorlandım. Her zaman başarının nelere bağlı olduğunu ve hangi sebeplerin arkasında bulunduğunu araştırdım. Kendimi değişime zorladım. Yaptığım / yaptığımız hatâların, aldığımız başarısızlıkların sebeplerini, sonradan tespit edebildiğim kadarıyla kısa, ham notlar hâlinde kaydettim. Fırsat buldukça onları tasnif ettim.
Ferdî başarılar için kişisel kalitenin varlığı yeterli sayılmaktadır. Ama insanlar artık tek tek yaşamamaktadır. Günümüzde organizasyonların(şirketlerin, kuruluşların, toplumların) başarılı olması öne çıkmıştır. Bunun için iki tür kalite daha gereklidir. Bunlar: Ekip kalitesi ve Yönetim kalitesidir. Organizasyonların başarısı için bu üç kalitenin aynı anda bulunması lâzımdır. İşte top yekun başarıda payı bulunan ferdî kalite, ekip kalitesi ve yönetim kalitesini hazırlayan temel sebepler arasında, insanların zamanı değerlendirme konusundaki bilgi ve davranışlarının önemli bir payı olduğunu gördüm. Zaman faktörü doğru anlaşılır ve iyi değerlendirilebilirse, başarı için vazgeçilmez bir altyapı kazanılmış olacaktır.
İnsanlar refah seviyeleri yükseldikçe, yenilikleri izledikçe ve istedikçe, entelektüel birikimleri arttıkça, sosyal faaliyetlere katıldıkça zaman darlığını daha çok duymaya başlıyorlar. Çünkü eskiden gündemlerinde olmayan alternatifler, aynı zaman dilimlerinde çakışmaya ve çatışmaya başlıyor. Zaman yetmezliği işte bu çatışmanın en yaygın ifade ediliş şekillerinden biridir. Bu çatışmayı çözemeyen kimseler az veya çok stres altında yaşamaya başlıyor.
Zaman artırılamayan, başka bir vakte taşınamayan, ödünç alınamayan, durdurulamayan bir ortam olarak, kendi ritminde akıp gidiyor. Böyle olunca zaman daha iyi nasıl değerlendirilebilir? Bunun için zamandan ne anladığımızı sorgulamamız lâzım. Zaman herkes için aynı kronolojik çizgide akıp gittiğine göre bu çizgiye yeni boyutlar eklemek imkânı var mıdır? Kronolojik zaman, biyolojik zaman, bilgi ve duygu yüklenmiş derunî zaman ve zaman katsayısı okuyucularımızın ilk defa bu kitapta tanışacakları kavramlar olacaktır. İşte kitabımız yukarıdaki sorulara bu yeni kavramlarla yaklaşmakta ve herkes için ipuçları vermektedir.
Zamanını değerlendiren insan, hayatını değerli kılmanın ve mutlu yaşamanın ve içinde bulunduğu kuruma ve topluma faydalı olmanın en akılcı yolunu bulmuş demektir. Hayatın değeri ise, her ânın katsayısı ölçüsünde genişlemiş ve derinleşmiş olarak, son yekûn çizgisi çekildiğinde belli olacaktır...
Zamanı verimli kullanma şuûru kolay yerleşmiyor. İnsanlar karmaşık tasarımları yapmak ve zor müzâkerelerden başarıyla çıkmak için gerekli olan en ileri meslekî bilgileri okullarda alabiliyorlar. Ama aynı kimseler verimli çalışmak için kendilerini yönetebilmeyi, bürolarını, çevrelerini ve ilişkilerini düzenlemeyi nâdiren öğreniyorlar. Zaman darlığı çektiğini söyleyen insanlar, şuursuzca koşmacanın anaforundan başlarını kaldırıp; ne yapıyorum, niçin yapıyorum, nasıl yapıyorum, doğru yolda mıyım? Diye bir vakit muhasebesinde bulunmuyorlar...
Zaman yetmezliğini had safhada yaşadığım İzmir Belediyesindeki görevim sırasında, kendi zamanımı nasıl geçirdiğimi iki ay süreyle tespit ettim ve yaptığım yanlışları konu edinen ilk makalemi yazdım. Ama birkaç yıl sonra işimi ve çevremi değiştirerek, İstanbul'da çalışmaya başladım. Zaman akmaya devam ediyordu ve yanlışlar her yerde tekrarlanarak işleniyordu. Dost meclislerinde bu konudaki bâzı yanlışları ve zaman darlığından korunmak için basit ipuçlarını saydığımda ilgi çektiğini gördüm ve daha geniş bir topluluğa açılarak, fikirleri paylaşmam gerektiğini anladım. Bu arada yurt içinde ve yurt dışında "Zaman Yönetimi" seminerlerine iştirak ederek bilgilerimi tazeledim. Konunun uzmanları ile tartışma fırsatı buldum. Ayrıca geniş bir literatür taraması yaparak, değerli fikirler edindim.
İstanbul Kulübü Konferansları dizisinde 1995 ortalarında, "Zaman Değerlendirme Sanatı" adıyla verdiğimiz konferans TGRT Huzur TV tarafından da özetlenerek yayınlanmıştı. Konuya gösterilen yoğun ilgi sonucunda, konferans metnine yapılan bâzı ilâvelerle, 1996 yılında kitabın ilk baskısı, 1999' da ikinci baskısı yapıldı. Okuyucularımızdan ve yakın dostlarımızdan gelen talepler doğrultusunda elinizdeki üçüncü baskı vücuda geldi.
İkinci baskıda yer almayan birçok madde bu baskıya eklenerek, daha büyük bir hacme ulaşmıştır. Bu baskıdaki maddeler yeniden tasnif edilmiş, ilâvelerle daha anlaşılır olması sağlanmıştır. Faydalandığımız kaynaklar metin içinde kısaltılmış olarak ve kitabın sonunda yazar adına göre topluca bildirilmiştir.
Bu kitapta bâzı yeni kavramlar geliştirilmiş ve tartışmaya açılmıştır. Bunun dışında dikkatli bir müşahede ve tasnifte bulunarak, özellikle iş ortamında bulunanlara yönelik vurgulamalar yapılmaya çalışılmıştır. Okuduğunuzda günlük hayatınızdan kesitler bulacak ve vicdanen doğruladığınız, tanıdık gerçekler göreceksiniz. Biz bunları bir çerçeve içine koyarak, sizin de aradığınız çıkış yollarına ışık tutmaya ve bir nebze katkı sağlamaya çalışıyoruz.
Kendinizi, hayatınızı, zamanınızı nasıl geçirdiğinizi inceleyerek, gitmek istediğiniz yolda mutluluk ve başarınıza küçük bir katkı vesilesi olabilirse ne mutlu bize!
Kitabın hazırlanmasında çok yardımlarını gördüğüm çalışma arkadaşlarım Sn. Rahmi Sağkaya, Sn. Ahmet Özbir ve Sn. Ahmet Kurt’a ayrıca teşekkür ederim.
Kitâbın önce kadîm dostlarıma, birlikte çalıştığım iş arkadaşlarıma ve bu kitâbı okuyacak yeni dostlarımıza faydalı olmasını, hayırla yâd edilmek için bir vesîle teşkil etmesini Cenâb-ı Hakk'tan niyâz ediyorum.
08 Mart 2000, Yenibosna – İstanbul
Yeni işlere, farklı sosyal şartlara, çok hareketli ortamlara intibak edebilmek ve insanlarla yeni ilişkilerde muvaffak olabilmek için bâzen zorlandım. Her zaman başarının nelere bağlı olduğunu ve hangi sebeplerin arkasında bulunduğunu araştırdım. Kendimi değişime zorladım. Yaptığım / yaptığımız hatâların, aldığımız başarısızlıkların sebeplerini, sonradan tespit edebildiğim kadarıyla kısa, ham notlar hâlinde kaydettim. Fırsat buldukça onları tasnif ettim.
Ferdî başarılar için kişisel kalitenin varlığı yeterli sayılmaktadır. Ama insanlar artık tek tek yaşamamaktadır. Günümüzde organizasyonların(şirketlerin, kuruluşların, toplumların) başarılı olması öne çıkmıştır. Bunun için iki tür kalite daha gereklidir. Bunlar: Ekip kalitesi ve Yönetim kalitesidir. Organizasyonların başarısı için bu üç kalitenin aynı anda bulunması lâzımdır. İşte top yekun başarıda payı bulunan ferdî kalite, ekip kalitesi ve yönetim kalitesini hazırlayan temel sebepler arasında, insanların zamanı değerlendirme konusundaki bilgi ve davranışlarının önemli bir payı olduğunu gördüm. Zaman faktörü doğru anlaşılır ve iyi değerlendirilebilirse, başarı için vazgeçilmez bir altyapı kazanılmış olacaktır.
İnsanlar refah seviyeleri yükseldikçe, yenilikleri izledikçe ve istedikçe, entelektüel birikimleri arttıkça, sosyal faaliyetlere katıldıkça zaman darlığını daha çok duymaya başlıyorlar. Çünkü eskiden gündemlerinde olmayan alternatifler, aynı zaman dilimlerinde çakışmaya ve çatışmaya başlıyor. Zaman yetmezliği işte bu çatışmanın en yaygın ifade ediliş şekillerinden biridir. Bu çatışmayı çözemeyen kimseler az veya çok stres altında yaşamaya başlıyor.
Zaman artırılamayan, başka bir vakte taşınamayan, ödünç alınamayan, durdurulamayan bir ortam olarak, kendi ritminde akıp gidiyor. Böyle olunca zaman daha iyi nasıl değerlendirilebilir? Bunun için zamandan ne anladığımızı sorgulamamız lâzım. Zaman herkes için aynı kronolojik çizgide akıp gittiğine göre bu çizgiye yeni boyutlar eklemek imkânı var mıdır? Kronolojik zaman, biyolojik zaman, bilgi ve duygu yüklenmiş derunî zaman ve zaman katsayısı okuyucularımızın ilk defa bu kitapta tanışacakları kavramlar olacaktır. İşte kitabımız yukarıdaki sorulara bu yeni kavramlarla yaklaşmakta ve herkes için ipuçları vermektedir.
Zamanını değerlendiren insan, hayatını değerli kılmanın ve mutlu yaşamanın ve içinde bulunduğu kuruma ve topluma faydalı olmanın en akılcı yolunu bulmuş demektir. Hayatın değeri ise, her ânın katsayısı ölçüsünde genişlemiş ve derinleşmiş olarak, son yekûn çizgisi çekildiğinde belli olacaktır...
Zamanı verimli kullanma şuûru kolay yerleşmiyor. İnsanlar karmaşık tasarımları yapmak ve zor müzâkerelerden başarıyla çıkmak için gerekli olan en ileri meslekî bilgileri okullarda alabiliyorlar. Ama aynı kimseler verimli çalışmak için kendilerini yönetebilmeyi, bürolarını, çevrelerini ve ilişkilerini düzenlemeyi nâdiren öğreniyorlar. Zaman darlığı çektiğini söyleyen insanlar, şuursuzca koşmacanın anaforundan başlarını kaldırıp; ne yapıyorum, niçin yapıyorum, nasıl yapıyorum, doğru yolda mıyım? Diye bir vakit muhasebesinde bulunmuyorlar...
Zaman yetmezliğini had safhada yaşadığım İzmir Belediyesindeki görevim sırasında, kendi zamanımı nasıl geçirdiğimi iki ay süreyle tespit ettim ve yaptığım yanlışları konu edinen ilk makalemi yazdım. Ama birkaç yıl sonra işimi ve çevremi değiştirerek, İstanbul'da çalışmaya başladım. Zaman akmaya devam ediyordu ve yanlışlar her yerde tekrarlanarak işleniyordu. Dost meclislerinde bu konudaki bâzı yanlışları ve zaman darlığından korunmak için basit ipuçlarını saydığımda ilgi çektiğini gördüm ve daha geniş bir topluluğa açılarak, fikirleri paylaşmam gerektiğini anladım. Bu arada yurt içinde ve yurt dışında "Zaman Yönetimi" seminerlerine iştirak ederek bilgilerimi tazeledim. Konunun uzmanları ile tartışma fırsatı buldum. Ayrıca geniş bir literatür taraması yaparak, değerli fikirler edindim.
İstanbul Kulübü Konferansları dizisinde 1995 ortalarında, "Zaman Değerlendirme Sanatı" adıyla verdiğimiz konferans TGRT Huzur TV tarafından da özetlenerek yayınlanmıştı. Konuya gösterilen yoğun ilgi sonucunda, konferans metnine yapılan bâzı ilâvelerle, 1996 yılında kitabın ilk baskısı, 1999' da ikinci baskısı yapıldı. Okuyucularımızdan ve yakın dostlarımızdan gelen talepler doğrultusunda elinizdeki üçüncü baskı vücuda geldi.
İkinci baskıda yer almayan birçok madde bu baskıya eklenerek, daha büyük bir hacme ulaşmıştır. Bu baskıdaki maddeler yeniden tasnif edilmiş, ilâvelerle daha anlaşılır olması sağlanmıştır. Faydalandığımız kaynaklar metin içinde kısaltılmış olarak ve kitabın sonunda yazar adına göre topluca bildirilmiştir.
Bu kitapta bâzı yeni kavramlar geliştirilmiş ve tartışmaya açılmıştır. Bunun dışında dikkatli bir müşahede ve tasnifte bulunarak, özellikle iş ortamında bulunanlara yönelik vurgulamalar yapılmaya çalışılmıştır. Okuduğunuzda günlük hayatınızdan kesitler bulacak ve vicdanen doğruladığınız, tanıdık gerçekler göreceksiniz. Biz bunları bir çerçeve içine koyarak, sizin de aradığınız çıkış yollarına ışık tutmaya ve bir nebze katkı sağlamaya çalışıyoruz.
Kendinizi, hayatınızı, zamanınızı nasıl geçirdiğinizi inceleyerek, gitmek istediğiniz yolda mutluluk ve başarınıza küçük bir katkı vesilesi olabilirse ne mutlu bize!
Kitabın hazırlanmasında çok yardımlarını gördüğüm çalışma arkadaşlarım Sn. Rahmi Sağkaya, Sn. Ahmet Özbir ve Sn. Ahmet Kurt’a ayrıca teşekkür ederim.
Kitâbın önce kadîm dostlarıma, birlikte çalıştığım iş arkadaşlarıma ve bu kitâbı okuyacak yeni dostlarımıza faydalı olmasını, hayırla yâd edilmek için bir vesîle teşkil etmesini Cenâb-ı Hakk'tan niyâz ediyorum.
08 Mart 2000, Yenibosna – İstanbul
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)